⏰ زمان مورد نیاز برای مطالعه: 12 دقیقه
تو هر صنعتی برای ساخت و تولید محصولات به ابزار آلات و تجهیزات خاصی نیازه تا کار دقیق و با کیفیت انجام بشه. یکی از مهمترین و اصلی‌ترین مراحل برای ساخت انواع وسایل و سازه‌ها، ابزار آلات اندازه گیری هست. به دلیل اینکه قبل از شروع ساخت هر وسیله باید طبق ایده و طرحی که داری، اندازه برش قطعه رو مشخص کنی تا بتونی روش کار کنی. از کاربردی‌ترین ابزار آلات اندازه گیری تو هر کارگاهی، پرگار صنعتیه. پرگار صنعتی در انواع گوناگون تولید شده که هر کدام برای اندازه گیری قسمت مشخصی از قطعه در نظر گرفته میشن. ابزارهای اندازه گیری بسیاری رو میتونی تو هر کارگاه تولیدی و صنعتی ببینی. با در نظر داشتن این ابزارها، اندازه گیری قطعات رو بدون خطا و با دقت بالا میشه انجام داد. حالا در ادامه مطلب، انواع پرگار صنعتی و دیگر ابزارهای اندازه گیری رو بهت معرفی می‌کنم تا با کاربردشون آشنا بشی و بتونی تو کارت ازشون استفاده کنی.
معرفی انواع پرگار
اگه برای شروع کار و فرآیند تولید یک محصول اندازه گیری اشتباه انجام بشه، کل مراحل با مشکلاتی مثل دفرمه شدن سازه روبرو میشن. پس این مرحله می‌تونه به عنوان یکی از مهمترین و اصلی‌ترین مراحل ساخت سازه یا وسیله چوبی در نظر گرفته بشه. برای انجام دقیق اندازه گیری قطعات بهتره از ابزارهای اندازه گیری مختلف موجود در بازار استفاده کنی. در برخی مواقع ممکنه اندازه گیری قسمتی از کار با استفاده از وسایل اولیه مثل خط کش یا متر غیر ممکن باشه؛ در این صورت میتونی از ابزار آلات پیشرفته‌تری مثل پرگار، گونیا نجاری متحرک، زاویه سنج دیجیتال یا موارد مشابه دیگه استفاده کنی. بنابراین با آشنایی و درک انواع ملزومات اندازه گیری کارگاهی و نحوه استفاده از اونا انتخاب مناسبی از این ابزار آلات تو کارت خواهی داشت. تو برای اندازه گیری قطعات از چه ابزاری معمولا استفاده میکنی؟ تا حالا با پرگار صنعتی برای اندازه گیری استفاده کردی؟
یکی از کاربردی‌ترین وسایل اندازه گیری تو هر صنعت، پرگار هست. از پرگار صنعتی تو طراحی و رسم قطعات استفاده میشه. همچنین میشه از این ابزار برای اندازه گیری نسبت دو قطعه، پیدا کردن مرکز یک دایره، رسم دایره روی قطعه کار، اندازه گیری و پیدا کردن خط عمد بر یک شکل دایره، رسم تصاویر هندسی و موارد مشابه دیگه استفاده کرد. پرگارهای موجود تو بازار رو میتونی با اندازه و مدل‌های گوناگون تهیه کنی و نسبت به کارکرد هر کدوم ازشون استفاده کنی.
پرگار صنعتی ساده
پرگار ساده صنعتی شیار دار دارای یک شیار ریلیه که به کمک اون میشه اندازه و دهانه پرگار تو اندازه مشخص تنظیم کرد. زمانیکه مطمئن شدی همون اندازه مدنظرته، پیچ بین شیار رو محکم کن تا اندازش ثابت بشه. این نوع پرگار دارای انواع مختلفیه که نسبت به شکل ظاهری و کاربردی که دارن نامگذاری شدن. افراد نسبت به نیاز و عملکردی که از این ملزومات اندازه گیری انتظار دارن، انتخابشون می‌کنن.
پرگار داخل سنج
پرگار داخل سنج از انواع پرگارهای ساده صنعتیه که برای اندازه گیری قسمت داخلی یک حفره استفاده میشه. معمولا برای اندازه گیری قسمت داخلی یک سوراخ از کولیس استفاده میشه اما این نوع پرگار هم چنین کارایی برای قطعات داره. پرگار داخل سنج هم انواع مختلفی دارن که تنها تفاوتشون تو نوک بازوهاشونه. نوک بازوهای این پرگارها خمیده بوده تا بدون برخورد به لبه‌های کار، داخل سوراخ بره و اندازه داخلی قطعه رو مشخص کنه. این نوع پرگار رو میشه در انواع ساده، ساعتی یا دیجیتال هم از بازار تهیه کرد.
پرگار مستقیم
پرگار مستقیم نوع دیگری از پرگارهای صنعتیه که دارای دو پایه نوک تیزه. از طریق این پایه‌ها میتونی روی قطعات خط بکشی و قسمت مورد نظرتو اندازه بزنی. نوک پرگار از کیفیت بالایی برخورداره و هنگام کار باهاش دچار ساییدگی و لب پری نمیشه. بیشترین کاربرد پرگار مستقیم امکان خط کشی و علامت گذاری روی قطعات مختلفه. همچنین از این مدل پرگار برای علامت زدن و تعیین اندازه و انتقال اندازه قطعات، مشخص کردن اندازه و قطر اجسام، قطر قطعات استوانه‌ای، ظروف چوبی، رسم دایره و خطوط عمود بر دایره و غیره هم استفاده میشه. با کمک پیچ‌های خروسکی پرگار مستقیم میتونی دهانه اونو به میزان مورد نیاز تنظیم و ابعاد قطعه کار را مشخص کنی.
پرگار بیرون سنج
پرگار بیرون سنج رو به دلیل شکل ظاهری با عنوان پرگار شکمی هم معرفی می‌کنن. از این پرگار برای اندازه گیری قطعات گرد مثل شفت استفاده میشه. پرگار بیرون سنج یا خارج سنج برای خراطی قطعات چوبی بسیار کاربرد داره. نحوه کار با این پرگار به این صورته که باید با خط کش اندازه دهانه پرگار رو تنظیم و بعد پیچ تنظیم پرگار رو محکم کنی تا اندازه مشخص شده دقیق باشه و جابجا نشه. با این کار دیگه نیازی به استفاده از کولیس نیست و به راحتی میتونی قطر قطعه کارتو اندازه بگیری.
پرگار عقربه ای یا ساعتی
پرگار عقربه ای یا ساعتی در دو مدل داخل سنج و خارج سنج تولید میشه که علاوه بر ساق ها قسمت بالای پرگار یه قطعه شبیه قطب نما و ساعت وجود داره که اندازه دقیق رو بهمون نشون میده. از پرگارای عقربه ای هم میتونیم برای رسم خطوط، رسم دایره، اندازه گیری بخش های داخلی و خارجی قطعه کار استفاده کنیم.
پرگار دیجیتال
یک نمونه دیگه از پرگارای صنعتی مدل دیجیتال هستش، پرگارای صنعتی دیجیتال هم به صورت پرگار دیجیتال داخل سنج، خارج سنج، مستقیم و... تولید میشن. پرگار دیجیتال هم مثل مدل عقربه ای از دو ساق تشکیل شده که بخش بالایی یک صفحه نمایش دیجیتالی وجود داره و وقتی ابعاد داخل، خارج و فاصله دو نقطه و... رو اندازه میگیریم توی صفحه نمایش بهمون نشون میده. پرگار دیجیتال هم برای رسم دایره و خط، انتقال ابعاد و اندازه گیری بخش داخل و خارج قطعات به کار میره.
نتیجه گیری: پرگار داخل سنج یا خارج سنج؟!
شاید با خودتون بگید خب حالا بین این مدلای مختلف من خارج سنج رو بخرم یا داخل سنج. بهتره قبل این نتیجه گیری بریم مطالب قبلی رو یه مرور بکنیم و ببینیم تفاوت این دوتا چیه؟ خب ما گفتیم علا.ه بر پرگارای مستقیم ما دو مدل دیگه داریم که بهشون میگیم خارج سنج و داخل سنج. پرگار خارج سنج ساق هاش یه قوس دارن و نوک انتهای ساق رو به داخله و برای اندازه گیری بخش خارجی کره ها، قطعه های گرد استفاده میشه مثلا اری با دستگاه خراطی یه پایه مبل درست میکنی میخوای قطر پایه 10 سانتی‌متر باشه خیلی راحت با پرگار شکمی اندازه دقیق رو پیدا میکنی و میتونی همه پایه ها رو هم اندازه بسازی. حالا پرگار داخل سنج میاد بر عکس بخش داخلی اجسام رو اندازه میگیره مثلا داری گلدون درست میکنی خب برای اندازه گیری سوراخ داخلی از پرگار داخل سنج استفاده میشه. حالا کدوم رو تهیه کنیم!!! خب به نظر من این دوتا پرگار مکمل همدیگن و نمیشه بگیم چون داخل سنج رو خرید دیگه شکمی رو نیاز ندارن یا عکس این موضوع؛ پس بهتره هر دو مدل رو تهیه کنید و توی کار اسفاده کنید کافیه تجربه کنید و ببینید چه تاثیری توی سرعت و کیفیت کارتون داره. راستی یک نکته دیگه پرگارا توی اندازه های مختلف تولید میشن که متناسب با شغلتون و نوع محصول و ابعاد محصولی که تولید می‌کنید میتونید اونا رو انتخاب کنید.
در انتهای صحبتامون با همدیگه یه ویدئو از یک نمونه پرگار مستقیم ببینیم.