مغار ابزاری است که در ظاهر شاید چیز پیچیده‌ای نباشد اما وقتی وارد دنیای متنوع آن‌ها می‌شوید متوجه خواهید شد که از پیچیدگی بالایی برخوردار است. مغار در مدل و طرح‌های مختلف تولید می‌شود که هر کدام کاربرد مخصوص به خود را دارند. در این مقاله قصد داریم به انواع مغار از چند دیدگاه و منظر مختلف اشاره نماییم؛ پس با ما همراه باشید تا وارد دنیای جذاب و دلنشین مغارها شویم. در ابتدا لازم است یک توضیح مختصر در مورد کاربرد مغار و شکل ظاهری آن داشته باشیم سپس به دسته بندی های مختلف آن اشاره می‌کنیم.
کاربرد مغار
ساده ترین تعریف از کاربرد مغار این است که برای کنده کاری، تراشیدن و ایجاد طرح و اشکال مختلف بر روی چوب استفاده می‌گردد. مغار به طور کلی از یک دسته چوبی یا پلاستیکی و یک تیغه فلزی تشکیل شده است که ظاهر آن‌ها متناسب با شکل و طرحی که کنده کاری می‌شود با همدیگر تفاوت دارند. مغارها بر اساس اعضای بدن انسان که با آن ها درگیر می‌شوند ایجاد شده‌اند و در ساخت آن‌ها به چند نکته و اصل توجه شده است که به شرح زیر می‌باشند:
- ظاهر: از لحاظ ساختار ظاهری باید محصول کاملا ارگونومیک و خوش دست باشد که آسیبی به انگشت، مچ، آرنج و اعضایی که با آن درگیر می‌شوند وارد نشود.
- متالوژی: قسمت تیغه مغار حاصل ترکیب مواد معدنی مانند آهن و کربن است و میزان عناصر نقش مهمی در سختی، ارتجاعی و چکش خواری تیغه دارد.
- سخت کاری: سخت کاری کردن استاندارد فولاد از اهمیت بالایی برخوردار است و اگر به خوبی انجام نگیرد کیفیت تیغه و بخش تراش زنی پایین می‌آید و دچار خوردگی، شکنندگی و ... می‌گردد.
انواع مغار
مغار ها همان طور که ذکر شد بر اساس مفاصل و اعضای بدن انسان نام‌گذاری می‌شوند؛ به این صورت که در هر مدل مغار یک بخش از اعضای بدن به کار گرفته می‌شود که به شرح زیر می‌باشند:
- مغار انگشتی
- مغار مشتی
- مغار آرنجی
- مغار چکشی
علاوه بر این تقسیم بندی مغارها بر اساس فرم و شکل دهنه به سه گروه اصلی به شرح زیر تقسیم می‌شوند:
- مغار تخت
- مغار شفره
- مغار گلویی
با ما همراه باشید تا در ادامه این مقاله به بررسی مدل های ذکر شده در بخش بالا بپردازیم.
مغار انگشتی
مغار انگشتی که در مواردی به قلم نیز معروف است ابزار مناسبی برای باربرداری نمی‌باشد و بیشتر برای ساخت و ساز به کار می‌رود. برای استفاده از مغار انگشتی باید از مفاصل انگشت کمک بگیرید که در این شرایط نیروی وارد شده بر مغار از سوی انگشتان می‌باشد همچنین این مدل مغارها مناسب چکش خوری نیستند.
مغار مشتی
این مدل مغار به شکلی طراحی شده است که دسته آن در کف دست و داخل مشت جا می‌گیرد و به این دلیل به مغار مشتی معروف است؛ همچنین برای کار با آن نیرو از طرف مچ و ساعد وارد می‌شود. لازم به ذکر است که مغار مشتی برای عملیات باربرداری و تراشیدن سطح چوب مناسب می‌باشد. برای مثال مغارهای دسته گلابی یک نمونه از انواع مغار مشتی محسوب می‌شوند.
مغار آرنجی
دسته و شکل ظاهری مغار آرنجی به صورتی است که برای حرکت کردن نیرو باید از سمت مفصل آرنج بر مغار وارد گردد. از این مدل مغار برای باربرداری و تراشیدن سطح چوب استفاده می‌گردد و باید دقت نمایید که مغار آرنجی مناسب چکش خوری نمی‌باشد.
مغار چکشی
مغار چکشی یک نمونه دیگر از انواع مغار منبت کاری است که دسته آن از قسمت انتها به شکلی طراحی می‌شود که با چکش بر آن ضرباتی وارد گردد. لازم به ذکر است که مغار چکشی به دلیل ضربات وارد شده نسبت به مغارهای دیگر به میزان بالاتری با چوب درگیر می‌شود.
مغار تخت
مغار تخت یکی از ساده ترین انواع مغارها به حساب می‌آید که بر اساس مقطع و سطح لبه به چند مدل مختلف تقسیم می‌شود و بر اساس سطح لبه به شرح زیر هستند:
- مغار تخت گوشه دار: این مدل مغار از قسمت مقطع تخت می‌باشد و در بخش لبه تیغه به صورت زاویه دار و مستطیل شکل ساخته شده است.
- مغار تخت ناخنی: مقطع این مدل مغار تخت می‌باشد و در قسمت لبه به صورت ناخن یا گردی سر انگشت ساخته می‌شود.
- مغار تخت چاقویی: این نوع مغار دارای لبه چاقویی شکل است و مقطع آن تخت می باشد.
دسته بندی دیگر انواع مغار تخت بر اساس مقطع آن ها صورت می گیرد که به شرح زیر می‌باشند:
- مغار شفره تخت
- مغار تخت دو دم
مغار شفره
مغار شفره یک نمونه از انواع مغار می باشد که قسمت دهانه و کارگیر آن به شکل حرف v می‌باشد. مغار شفره نیز بر اساس مقطع به سه مدب زیر تقسیم می‌شود:
- مغار شفره جمع: زاویه قسمت V شکل در این مدل مغار 30 درجه می‌باشد.
- مغار شفره 45 درجه: زاویه قسمت V شکل در این مدل مغار 45 درجه می‌باشد.
- مغار شفره باز: زاویه قسمت V شکل در این مدل مغار 90 درجه می‌باشد.
نکته جالب این که مغارهای شفره باز و جمع برای چوب های مرطوب در مناطق شمال کشور مناسب می‌باشند. تقسیم بندی مغار شفره بر اساس دهانه به صورت زیر است:
- مغاره شفره عمود نیش: این مدل مغار شفره به صورتی طراحی شده است که لبه های قسمت بالایV با انتهای ان در یک راستا می‌باشند. جالب است بدانید که از مغار شفره عمود نیش در بخش گرده نیم دایره بیشتر استفاده می شود.
- مغار شفره نیش پیش: در مدل شفره نیش پیش نوک مغار در بخش انتهایی حرف V روه به جلو است و از این مدل مغار بیشتر در بخش داخلی و قوس نیم دایره استفاده می شود.
- مغار شفره نیش پس: در مغار شفره مدل نیش پس لبه های قسمت V شکل رو به جلو هستند و نوک آن رو به عقب می‌باشد و برای بخش گرده در نیم دایره ابزار مناسبی است.
مغار گلویی
مغار گلویی یکی دیگر از دسته بندی های انواع مغار می باشد که از لحاظ مقطع به سه مدل زیر تقسیم می‌شود:
- مغار تمام گلویی: مقطع در مغار تمام گلویی به صورت نیم دایره می‌باشد، یعنی سما یک دایره را در نظر بگیرید مقطع این مدل مغار معادل نصف مقطع است.
- مغار گلویی نیم باز: مقطع در مغار گلویی نیم باز یک چهارم دایره می‌باشد.
- مغار گلویی باز: در مغار گلویی باز مقطع برابر با یک هشتم دایره می‌باشد.
علاوه بر موارد بالا مغار گلویی بر اساس سطح لبه به دو مدل زیر تقسیم می‌شود:
- مغار گلویی ناخنی
- مغار گلویی گوشه دار
مغار خراطی
یک نمونه دیگر از انواع مغار که در صنعت چوب استفاده می‌شود مغار خراطی نام دارد. مغار خراطی از لحاظ مدل تیغه و مقطع علاوه بر مدل های ذکر شده در مغارهای بالا در اشکال و طرح های دیگری نیز تولید می گردد و تفاوت های زیادی با مغار منبت دارد. مغار خراطی که به اسکنه خراطی نیز خوانده می شود از لحاظ طول بزرگ تر از مدل های دیگر می باشد و دسته بلندتری دارد. در ادامه به صورت کامل تر به تفاوت مغار خراطی و منبت خواهیم پرداخت:
مغار خراطی ایستا می باشد اما مغار منبت و تراش کاری به صورت پویا و متحرک عملیات کنده کاری را انجام می دهد. یعنی در مغار خراطی نیروی زیادی از طرف شخص به مغار وارد نمی شود و نیرو به میزان خیلی کم برای تغییر زاویه اعمال می گردد. به طور کلی مغار خراطی این توانایی را داردکه بین نیروی شخص و دستگاه تعادل ایجاد کند و میزان نیروی شخص را به نیروی دستگاه نزدیک نماید.
از لحاظ تیغه، مغارهای منبت کاری دارای تیغه های نازک تری نسبت به مغار خراطی می‌باشند و این نازکی تیغه باعث می‌شود که مغار از توانایی بالایی در مانور دادن برخوردار باشد اما مغار خراطی باید دارای تیغه های گوشتی و ضخیم تری باشد تا حرارت ناشی از اصطکاک را تحمل نماید و دچار آسیب نگردد.
قیمت انواع مغار
با توجه به این که مغار در مدل های مختلفی از قبیل شفره، تخت، گلویی، خراطی و... تولید می شود از لحاظ قیمت نیز با یکدیگر متفاوت می باشند لذا در صورت تمایل به خرید انواع مغار برای کسب اطلاعات بیشتر با چوبینر تماس برقرار نمایید.