افراد علاقه مند به ساخت و تولید وسایل چوبی می‌توانند ایده‌های زیادی داشته باشند تا به یک محصول خاص و لوکس برسند. برای هر مرحله از کار در صنعت چوب روش‌های متفاوتی وجود دارد که افراد نسبت به سلیقه و نیاز می‌توانند از آنها استفاده کنند و سازه‌هایی خاص در اختیار داشته باشند. همانطور که می‌دانید، مهمترین و اصلی‌ترین مرحله در ساخت وسایل چوبی، انتخاب چوب مناسب است؛ برای این منظور باید براساس کاربردی که از آن وسیله انتظار دارید، در نظر گرفته شود. پس از انتخاب چوب می‌توانید با تغییر سایز، مدل چوب و فرم دهی به آن سازه‌ای بسازید که توجه افراد زیادی را به خود جلب می‌کند. از طرفی با فروش سازه و وسایل خاص درآمد زایی بالایی برای خود به دست خواهید آورد. یکی از فرآیندهای خاصی که در این صنعت مورد استقبال افراد قرار گرفته است، خم کردن چوب می‌باشد. خم کردن چوب را می‌توان با روش‌های گوناگونی مانند بخار انجام داد که باید به نوع چوب آن توجه شود تا محصولی با کیفیت و کاربردی عرضه کرد. در ادامه به چگونگی خم کردن چوب با بخار می‌پردازیم، پس با مطالب زیر همراه باشید.
خم کردن چوب در نجاری
از منحصر به فردترین روش‌هایی که سازه چوبی را به یک محصول چشمگیر تبدیل می‌کند، خم کردن چوب است. خم کردن چوب تکنیکی تجربه محور و علمی است که باید براساس دانسته و تجربیات فرد انجام گیرد. با خم کردن چوب می‌توان وسایل چوب با طرح‌های متفاوت و پیچیده را ساخت و تولید کرد. از این رو نجاران باید کاملا با مفهوم و چگونگی خم کردن چوب آشنا باشند تا بتوانند وسیله چوبی با کیفیتی را به بازار عرضه کنند. چوب انواع مختلفی دارد که براساس کاربرد آن در ساخت یک سازه چوبی باید به آن توجه کرد. برای خم کردن چوب نمی‌توان از هر نوع چوبی استفاده کرد، باید چوبی را در نظر بگیرید که در برابر حرارت و فرم دهی انعطاف پذیر بوده و از استحکام بالایی برخوردار باشد. زیرا فرآیند خم کردن چوب طبق اصول و مراحلی انجام گرفته می‌شود تا به مرحله مورد نظر برسد. روش‌های زیادی برای این کار وجود دارد که باید کاملا با روال آن آشنا باشید تا بتوانید نتیجه مطلوب بگیرید. از آنجایی که چوب حس طبیعت و زندگی به هر محیطی می‌دهد، برای زیباتر جلوه دادن آن می‌توان کارهای زیادی کرد تا از دیدن آن لذت ببرید. خم کردن چوب در نجاری با روش‌های گوناگونی قابل انجام است که شامل بخار، لایه لایه، شیارزنی و خلا می‌باشد. هر کدام از این روش‌های طبق اصول خاص و مشخصی انجام می‌گیرد تا چوب خمیده با کیفیت و بی نقص داشت.
روش لایه به لایه
از آنجایی که چوب با ضخامت‌های متفاوت در بازار موجود است، نسبت به آن باید به فرم دهی چوب پرداخت تا بتوان هر نوع چوبی را به هر ضخامتی خم کرد. چوب‌هایی که ضخامت زیادی دارند را نمی‌توان با هر روشی خم کرد، برای همین روش لایه به لایه می‌تواند بهترین گزینه برای ان باشد. در ابتدا باید با دستگاه برش، چوب مورد نظر به قطعات نازک عمودی تقسیم کرد. چوب‌های نازک برش خورده را به طور جداگانه داخل بخار قرار داد تا عمل موم سازی روی آنها انجام شود. پس از اینکه عمل موم سازی روی لایه به لایه چوب‌های نازک توسط جعبه بخار انجام شد، به کمک چسب رزین اوره فرمالدئید یا رزین اپوکسی آنها را روی هم چسباند و داخل قالب قرار داد تا به فرم مدنظر رسید. اندازه چوب را باید بیشتر از سازه مورد نظر گرفت زیرا طول چوب بعد از خم شدن و فرم دهی کاهش پیدا می‌کند. همچنین برای چسباندن لایه‌های چوب نباید از چسب چوب استفاده کرد زیرا استحکام کافی برای این فرآیند ندارد. بهتر است لایه‌های بیرونی چوب با استفاده از فوم پوشیده شوند تا فرم دهی چوب تمیزتر انجام شده و هنگام خم شدن آسیب نبینند.
روش خلا
از روش‌های خم کردن یا فرم دهی چوب روش خلا است که باید از شابلون نر برای این کار استفاده کرد. برای انجام این روش باید پس از برش لایه‌های چوب و چسبیدن، آنها را روی شابلون نر قرار داد. در این روش تمام قطعات چوب برای فرم دهی و خم شدن باید داخل کیسه خلا قرار داده شوند. پس از قرار دادن چوب داخل کیسه، هوای داخل آن را باید خارج کرد زیرا با این کار فشار به راحتی می‌تواند چوب را خم کند. تا زمانیکه چسب بین لایه‌های چوب خشک شود، خلا موجود در کیسه باقی خواهد ماند. برای اینکه چسب بین لایه‌ها زودتر خشک شود می‌توان از دستگاه‌های گرم کن یا پرس وکیوم استفاده کرد.
روش شیارزنی
شیار زنی روی چوب برای اعمال خمیدگی آن باید بعد از پلاستیک شدن چوب با خطوط مشخص و در جهت موافق راه چوب اعمال شود. پس از خط انداختن روی چوب می‌توان به راحتی چوب را از قسمت مورد نظر خم کرد. میزان عمقی که از طریق شیار زدن به چوب می‌دهید بسیار مهم است زیرا ممکن است شیار با عمق زیاد روی چوب‌های ام دی اف یا تخته چند لا باعث شکستن آنها شود. عمق شیار باید با توجه به ضخامت و فاصله مساوی از هم چوب‌ها در نظر گرفته شود. در نهایت باید روی شیارها را با روکش پوشاند تا ضمن حفظ زیبایی ظاهری چوب، خمیدگی روی چوب ثابت بماند.
روش خم کردن چوب با بخار
خم کردن چوب با بخار یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین روش‌ها در صنعت چوب و نجاری است. برای فرم دهی و خم کردن چوب از طریق بخار می‌توان آن را در جعبه‌ای با جنس پی وی سی یا چوب قرار داد. معمولا جعبه بخار دارای روزنه‌هایی برای ورود و خروج بخار است که روزنه خروج آن به طرف زمین می‌باشد تا آب داخل جعبه با فشار به بیرون هدایت شود. نکته‌ای که باید در مورد این روش خم کردن چوب در نظر گرفته شود، میزان دما و زمانی است که باید بخار به چوب داده شود. همچنین چوبی که برای این کار باید در نظر گرفته شود نیز بسیار مهم است. چوب‌هایی مانند بلوط سفید، بلوط قرمز، نارون، گردوی امریکایی، درخت زبان گنجشک، راش، گیلاس، افرا، گردو، ماهون و عنبر سائل انتخاب مناسبی برای بخار دادن چوب‌های آنها جهت خمیدگی است زیرا انعطاف پذیری بالایی در شکل دهی و خم شدن دارند. در ابتدا باید قالب را دقیقا مطابق با طرح مورد نظر داخل جعبه یا ظرف بخار تنظیم کرد زیرا بعد از خشک شدن چوب نیز به همان حالت می‌ماند. این در حالیست که بعضی مواقع باید از گیره جهت ثابت نگه داشتن چوب به قالب استفاده کرد. برای ساخت قالب جعبه بخار باید روی چوب نیم دایره‌ای کشید. سپس برای نگه داشتن ثابت چوب روی قالب از دریل پیچ‌های بزرگی استفاده کرد تا بتوان آن را محکم کرد. حال نوبت به بخار دادن چوب می‌رسد؛ بهترین دما برای بخاردهی چوب بین 90 تا 100 درجه است که چوب با حجم‌های پایین را کاملا تامین می‌کند. این کار را تا زمانی که چوب به حالت الاستیکی تبدیل شود باید انجام گیرد. بر حسب میزان ضخامت (هر اینچ) حدود یک ساعت برای هر 2 سانتی‌متر ضخامت چوب داخل جعبه بخار قرار می‌گیرد. اما زمان ماندگاری چوب داخل بخار به حجم و چگالی چوب بستگی دارد پس از اینکه چوب بخارپز شد، به راحتی می‌توان آن را به هر شکلی فرم داد. پس بعد از خارج کردن چوب از جعبه آن را روی قالب قرار می دهیم تا پس از خم شدن و رسیدن به فرم مورد نظر کاملا خشک شود. نکته‌ای که لازم است در این مرحله بدانید این است که بعد از تنظیم چوب روی قالب آن را محکم ببندید تا چوب انعطاف پذیری بیشتری در برابر خم شدن پیدا کند.
سخن آخر
امیدواریم با مطالعه این مقاله توانسته باشیم اطلاعات مفید و کاربردی برای افزایش درک شما در رابطه با تنوع پذیری و خمیدگی چوب در صنعت چوب و نجاری انتقال داده باشیم. نجاران هنگام ساخت و تولید سازه چوبی ایده‌های مختلفی دارند که با ساده‌ترین فرآیندها می‌توانند به پیاده سازی و اجرای ایده‌های خود برسند. خم کردن چوب با بخار از کاربردی‌ترین مواردی است که باعث فرم دهی و انعطاف پذیری چوب نسبت به شکل پذیری با هر میزان پیچیدگی خواهد شد. پس با شناخت و درک اصول آن بهتر می‌توانید این کار را انجام دهید و نتیحه بهتری از آن بگیرید.